DNM: Preocupa cu e malesa di perdida di tehido di coralnan, Stony Corals

DNM: Preocupa cu e malesa di perdida di tehido di coralnan, Stony Corals

Posted on 08/8/2022 9:21 am AST | Updated on 08/8/2022 9:22 am AST

ORANJESTAD - Directie Natuur en Milieu (DNM) ta desea di comparti un informacion importante di un fenomeno cu ta tumando lugar den e bida marino na algun sitio di buceo (dive site) na e islanan den Caribe y particularmente e preocupacion cu tin actualmente na Boneiro cu e presencia di un malesa di coral. 

Nomber di e malesa cu ta ataca e coralnan ta Stony Coral Tissue Loss Disease (SCTLD). Nos preocupacion ta cu e malesa ta uno hopi agresivo y ta resulta mortal pa e colonia di coralnan y asina ta afecta e calidad di nos bida marino den e region. 

Den e relato aki DNM ta desea di splica kico e malesa aki ta haci cu coralnan, con e a manifesta na Boneiro, con e ta transmiti y kico nos por haci pa prevencion asina yuda mitiga e problema.

Kico e malesa SCTLD ta haci?

Stony Coral Tissue Loss Disease ta destrui e tehido suave cu ta cubri e coral y por afecta 30 sorto di coralnan cu ta existi den bida marino cu ta esunnan cu ta forma y crece nos rifnan. Ora cu e malesa ataca e coral e resultado por ta uno fatal, ya cu e por mata un colonia di coral den apenas algun siman of lunanan di keda infecta. E por afecta diferente coral na un manera severo. Ta  considera SCTLD e malesa di mas peligroso y mortal di e malesanan di coral y e ta manifesta hopi lihe. No mester confundi e malesa aki cu coral bleaching, esaki ta dos fenomeno diferente.

Ta di remarca cu ta casi un aña pasa cu Boneiro a publica tocante e malesa y e contagio cu ta existi den Caribe y Florida. E tempo ey STINAPA a menciona den nan webinar cu ainda no a encontra coralnan cu e malesa na e isla pero cu na Aruba si tin un caso unda ta sospecha contagio. Aruba mes no a haya e notificacion di e alerta aki. Na aña 2021 Boneiro a prepara tambe un plan pa e posibel yegada di e malesa den forma di prevencion pa asina mitiga e problemanan cu por surgi. E organisacion cu ta maneha e parke marino na Boneiro, STINAPA, a publica un relato alertando comunidad y hunto cu ayudo di DCNA a tuma algun decision pa mitiga e problema. Nan a alerta e bishitantenan con na mester haci uzo di e parke marino pero esaki tawata inevitabel y e malesa a manifesta na dos localidad di buceo. Despues di a conduci investigacion riba 22 y 23 di juli ultimo Boneiro a laga cera dos localidad di bucoeo, uno ta Karpata y e otro ta La Dania’s Leap, tur esaki ta consecuencia di presencia di e malesa SCTLD. 

Con e malesa ta transmiti?

E malesa por wordo transmiti den e awa contamina cu e malesa manera por ehempel den e “ballast water” den barconan grandi di carga. Ballast water ta e awa cu ta ser uza pa asina e barco ta keda den balans ora e ta descarga peso. Tambe e malesa por penetra na ekiponan di buceo (dive gear) of di snorkel cu ta uza den awanan cu ta contene e malesa.

Kico por haci pa preveni transmision y mitiga e problema?

Ta recomenda dos cos; desinfecta ekipo di buceo y tambe alerta autoridadnan si ta tuma nota di fenomeno sospechoso riba e coralnan. Pa e prome paso di desinfecta e ekipo ta recomenda pa pone ekipo den awa potabel cu ta contene 1% di bleach solucion y pa ekipo sensitivo por laga esakinan sinta pa 10 minuut den desinfectante apropia pa e ekipo. Mester laga e ekipo seca prome cu ta transporte y uza esaki den otro awanan por ehempel na un otro sitio cu no ta contene e malesa.

Informa autoridadnan cu ta maneha parke marino di Aruba (Fundacion Parke Nacional Arikok) y tambe DNM. Si bo ripara coralnan straño of sospechoso purba saca un potret di esakinan y mand’e pa nos na [email protected]. Tambe nos ta pidi pa inclui e fecha, localidad (dive site), e profundidad, un nomber y number contacto y tambe e informacion di e fotografo. Si por duna nos e autorisacion pa uza e potret pa asina inclui den investigacionan pa yuda preveni contagio di SCTLD den nos awanan na Aruba. 

Locual DNM ta haya importante ta e deteccion den un fase mas trempan asina nos por tuma accion pa mitiga e problema. Haci nada no ta un opcion, pasobra esaki lo nifica perdida di cantidad di coral. 

DNM ta keda pendiente specialmente di e scolnan di buceo, buceadonan, piscadonan y centronan di actividad di buceo pa cualkier informacion. Por haya e informacion cu nos a compila for di Boneiro riba e pagina di STINAPA. Tambe nan a realisa un webinar hopi informativo riba e topico di e malesa di Stony Coral Tissue Loss Disease na 2021 y esaki tambe por hay’e riba nan Youtube channel y DNM lo comparti esaki riba nos medionan social tambe.

  • HOH: Ocupacion di cama poco poco ta bek na normalidad na hospital

     HOH: Ocupacion di cama poco poco ta bek na normalidad na hospital

    ORANJESTAD - Horacio Oduber Hospital ta comparti cu comunidad di Aruba e cifranan pa loke ta luna di maart 2024. E cifranan aki banda di brinda transparencia y informacion ta duna comunidad di Aruba un indicacion di cuanto pashent Hospital ta atende mensualmente, cuanto operacion ta tuma luga, pero tambe cuanto donacion di sanger a tuma luga na Bloedbank y mas. 

  • Stampiaaruba cu exposion di stampia na Aruba pa celebra 17 aniversario

    Stampiaaruba cu exposion di stampia na Aruba pa celebra 17 aniversario

    ORANJESTAD - Stampiaruba ta cumpli 17 aña di existencia e aña aki, pa cual motibo Stampiaruba kier laga pueblo sa cu “stampia” t’ey keto bay pa basta tempo.

  • Oficina principal di DIMP ta cera awe diaranson pa mantencion

    Oficina principal di DIMP ta cera awe diaranson pa mantencion

    ORANJESTAD – Departamento di Impuesto ta   su oficina principal na Camacuri lo ta cera pa publico diaranson, dia 24 di april 2024. Esaki ta debi na trabounan di mantencion necesario na e edifico. Mientrastanto Departamento di Impuesto kier sigura cu ta sigui brinda servicio na publico sin interupcion. Siguientemente ta sigui un skema di e servicionan.

  • Den cuadro di reposicionamento, FPNA ta cambia su nomber pa Aruba Conservation Foundation

    Den cuadro di reposicionamento, FPNA ta cambia su nomber pa   Aruba Conservation Foundation

    ORANJESTAD – E organisacion independiente di conservacion di naturalesa conoci como Fundacion Parke Nacional Aruba (FPNA) ta usa e ocacion mundial di Dia di Mama Tera pa revela su transformacion pa Aruba Conservation Foundation (ACF). E transformacion akinan ta encera un nomber nobo, un logo, y identidad visual nobo cu ta alinea na e direccion strategico di e organisacion como un organisacion moderno di maneho di conservacion y alavez ta alinea na e necesidad actual pa conserva naturalesa di Aruba. Asina, e organisacion ta despedi di ta un organisacion tradicional di maneho di parke cu hopi a bin ta conoce pa mas cu 20 aña.

  • Parlamentario Ryçond Santos Do Nascimento ta invitado den Noticiacla LIVE awe nochi

    Parlamentario Ryçond Santos Do Nascimento ta invitado den Noticiacla LIVE awe nochi

    ORANJESTAD – Parlamentario independiente Ryçond Santos Do Nascimento ta e invitado den e programa Noticiacla LIVE diamars anochi pa 9’or. Recientemente a cumpli un aña cu e parlamentario a distancia su mes di e partido berde AVP y a declara su mes independiente. Un aña despues ta toca temanan general y specifico cu e parlamentario. Un programa sigur interesante y al caso, cu periodista Tito Laclé. No perde!. Esaki riba tur Plataforma di Noticiacla, manera e Facebook page, website y e app.

  • AZV: Contracto cu dentista Mayra Rosales ta termina

    AZV: Contracto cu dentista Mayra Rosales ta termina

    ORANJESTAD - Organo Ehecutivo AZV a informa tur asegurado inscribi cerca dentista Mayra Rosales pa tuma nota cu e contracto entre OE AZV y dentista Mayra Rosales ta finalisa 30 di april 2024. Den caso cu tin un cita despues di 30 di april 2024, lo e asegurado mester tene cuenta cu e cita aki no ta wordo cubri mas door di OE AZV. Ta gradici dentista Rosales pa su añanan di servicio cu el a brinda na e aseguradonan di AZV. Tur clase di exito tambe ta e deseo di OE AZV pa dentista Mayra Rosales cu e continuacion di su practica priva.

  • Zulo
  • Alpina
  • Powered by SETAR