Estudio climatologico di NCRC: Si no haci nada, Aruba lo enfrenta un cambio drastico

Estudio climatologico di NCRC: Si no haci nada, Aruba lo enfrenta un cambio drastico

Posted on 11/5/2025 9:50 am AST | Updated on 11/5/2025 9:50 am AST

ORANJESTAD — Stimson Center (un instituto di investigacion Mericano), hunto cu e Conseho Nacional pa Resiliencia di Clima (NCRC), a publica e siman aki e resultadonan di un estudio (yama CORVI) tocante riesgonan di clima y lama pa Aruba. E investigacion a wordo patrocina door di Gobierno di Aruba, Aruba Hotel & Tourism Association (AHATA), Aruba Bank, Aruba Tourism Authority (ATA), Aruba Airport Authority (AAA), Banco Central di Aruba (CBA), Metacorp, SETAR, WEB y Utilities NV E estudio CORVI aki ta splica e impactonan grandi di cambio di clima na Aruba. Si nos no haci nada, Aruba lo enfrenta un cambio drastico. Nivel di lama ta subi, lo tin mas calor y secura pa mas largo, y nos costanan ta gastando. Esaki ta un peliger pa casi tur cos na Aruba: nos casnan, cuido medico, turismo, economia y infrastructura.

Segun Sra. Lauren Risi, Directora di Stimson Environmental Program, e analisis a identifica tres (3) area di riesgo principal pa Aruba:

1.      Salud di nos naturalesa (ecosistema) a bay atras y ta fragil.

2.      Cambionan social y demografico, incluyendo mas hende y mas hende di edad avanza.

3.      E vulnerabilidad di un economia cu ta depende di turismo.

E riesgonan aki ta conecta. Nan ta mustra con e salud di nos hendenan, nos medio ambiente y nos economia di turismo ta mara na otro. E investigacion ta alerta riba retonan urgente: nos ta perdiendo naturalesa (biodiversidad), tin mucho mas construccion, nos comunidad ta experiencia behecimento y tin presion di crecemento sin control di turismo. Tur esaki ta haci Aruba mas vulnerabel pa cambio di clima.

Dr. Ryan R. Peterson, presidente di NCRC, a bisa: “e resultadonan aki ta indica cu tin diferente riesgonan, for di e peliger directo pa nos costanan te na e efectonan riba nos economia y pa esnan mas vulnerabel. E ta confirma loke hopi di nos sa caba: nos coralnan ta muriendo, e calor ta birando mas pisa, y nos naturalesa ta bou presion. E raport ta un recordatorio serio cu nos prosperidad ta mara na salud di nos sociedad y medio ambiente.”

CORVI a wordo crea pa yuda esnan cu ta traha maneho compronde y maneha e riesgonan di clima. E estudio ta identifica riesgonan urgente, pero tambe oportunidadnan pa bira mas fuerte. Si Aruba inverti den restoracion di naturalesa, plania e desaroyo di nos pais miho (planificacion espacial) y haci nos economia mas controla y fuerte, Aruba por bira un lider den region.

Segun e Minister di Finansa, Asuntonan Economico y Sector Primario, Sr. Geoffrey Wever: “e raport aki ta confirma cu cambio di clima no ta un peliger leu. E ta un riesgo financiero y economico cu ta creciendo aworaki. E subida di nivel di lama, gastamento di costa y e calor extremo ta menasanan directo pa nos infrastructura, nos stabilidad financiero y e recursonan natural cu nos economia ta depende di dje. Pesey, haci nos pais mas fuerte (resiliente) pa clima ta un necesidad economico. E ta e base pa nos stabilidad financiero den futuro y nos capacidad pa desaroyo sostenibel.”

Esaki ta e di 16 estudio di CORVI den region. A haci estudionan similar den otro islanan den Caribe. Aunke cada isla tin su riesgonan specifico, tin menasanan cu tur ta comparti. Esaki ta mustra cu tin mester di planificacion integra, un economia 'blue' (di lama) cu ta sostenibel, y infrastructura inteligente. 

Sra. Sally Yozell di Stimson Center ta indica cu e resultadonan di CORVI ta importante pa e siguiente pasonan pa fortaleze nos resiliencia contra impacto di cambio di clima. “E ta yuda Gobierno di Aruba, NCRC y partnernan den sector priva desaroya e Plan Nacional di Adaptacion na Clima”, segun Sra. Yozell.

 

Por download e raport completo di Aruba CORVI Assessment na: 

https://ncrc-aruba.org/publications.

  • Avion di JetBlue di Boston pa Aruba a cambia rumbo pa emergencia medico

    Avion di JetBlue di Boston pa Aruba a cambia rumbo pa emergencia medico

    BOSTON - Un avion di JetBlue cu tabata biaha for di Boston pa Aruba — a cambia rumbo ayera 4 di november pa Bermuda pa motibo di un emergencia medico bordo cu un pasahero. No ta conoci ki emergencia e tabata.  E avion tipo Airbus A321 a sali despues riba su ruta original pa Aeropuerto Internacional Reina Beatrix den Aruba, despues di e desviacion temporario.

  • Premier Mike Eman ta invitado di Noticiacla LIVE awe diamars!

    Premier Mike Eman ta invitado di Noticiacla LIVE awe diamars!

    ORANJESTAD – Premier Mike Eman ta invitado di Noticiacla LIVE awe diamars anochi.  Pa un motibo fuera di alcanse, e programa pa siman pasa diahuebs nochi cu invitado Prome Minister Mike Eman, no a sigui mas sino a bay pa awe diamars 4 di November 2025, mesun ora esta 8:30pm. Durante e programa, e moderador Tito Laclé lo haci varios pregunta riba e tema di e.o. HOFA, pa haya clarificacion riba e tema actual. E programa ta pasa riba e pagina di Facebook di Noticiacla 2.0. y despues riba e pagina di youtube di Noticiacla. No perde!

  • E posible proximo prome minister di Hulanda, tabata invitado di Noticiacla LIVE

    E posible proximo prome minister di Hulanda, tabata invitado di Noticiacla LIVE

    ORANJESTAD – Si tur cos cana manera e ta premira di lo cana, lider di partido hulandes D66 sr Rob Jetten, lo ta e proximo prome minister di Hulanda. Tabata na mei di 2023 cu e persona cu posiblemente ta bira e proximo minister presidente di Aruba, tabata un invitado den e programa Noticiacla LIVE esta Rob Jetten. E tabata minister di clima y energia e e tempo ey, y tabata presente pa un congreso di medio ambiente na Aruba. Esey tabata e prome contacto cu nos tabatin cu sr Jetten en tempo ey. Si tur cos cana bon, sr Jetten lo bira e proximo prome minister di Hulanda, liderando partido D66. Pa wak e fragmento, riba pakico no a habri e conferencia pa publico e tempo ey, click AKI. Ademas sr Jetten ta papia di ta conciente pakico e tema di clima no tabata mucho interesante pa hendenan local na Aruba e tempo ey. Pa e fragmento ey, click AKI.  Y e video inicial cortico, sr Jetten ta bisa cu e ta stima e islanan!. 

  • Ora bo pidi ‘poco awa cay’, cuidou loke bo ta desea, pa despues no lamenta!

    Ora bo pidi ‘poco awa cay’, cuidou loke bo ta desea, pa despues no lamenta!

    ORANJESTAD – No pidi pa algo, si bo no sa e consecuencia, pasobra despues bo lo lamenta. No ta awor sino masha tempo, cu ciudadanonan (varios) ta pidi pa yobida pa Aruba. Algo normal y comprendibel, ya cu yobida ta percura pa mehoracion di nos flora y ta haci nos tera berde. Sigur ora cu nos tin hopi tempo sin haya un yobida, cu ta crea secura. E problema ta, cu hende ta pidi cos sin sa, of ta keha semper, den bon y malo. Entre otro, ora cu hende tende cu tin mal tempo na caminda, nan ta practicamente reza pidi, of te hasta sclama, pa e pasa riba Aruba, ‘pasobra nos mester poco awacero’. E problema ta cu ora cu e ‘mal tempo’ aki yega, y pasa riba Aruba, e daño cu e ta of por haci, ta pone cu despues, bo isla ta keda ‘na werki’. Y esaki ta sosode hopi biaha tambe ora cu tormenta tropicalnan tin Aruba riba nan caminda. ‘Mare e por pasa pa asina nos haya poco awa’. Si nos raporta cu e tempo ta na caminda, e critica ta ‘ay no, boso a spanta e tempo caba y e la bay’, of ‘keda keto, laga e cos pasa pa nos haya awa’. Y si nos no bisa nada, nos ta haya zundra:’ Bo no por a avisa nos sikiera? Ata nos yen di problema awo’. Pues nunca no ta bon. Enfin. Nos a custumbra.

  • Premier Mike Eman ta invitado di Noticiacla LIVE otro siman diamars!

    Premier Mike Eman ta invitado di Noticiacla LIVE otro siman diamars!

    ORANJESTAD – Pa un motibo fuera di alcanse, e programa pa awe nochi cu invitado Prome Minister Mike Eman, no ta sigui awe mas sino ta bay pa otro siman diamars 4 di November 2025, mesun ora esta 8:30pm. Durante e programa, e moderador Tito Laclé lo haci varios pregunta riba e tema di e.o. HOFA, pa haya clarificacion riba e tema actual. E programa ta pasa riba e pagina di Facebook di Noticiacla 2.0. y despues riba e pagina di youtube di Noticiacla. No perde! 

  • Recordatorio: Participa pa Gana Ora di Cambia pa Botica di Servicio

    Recordatorio: Participa pa Gana Ora di Cambia pa Botica di Servicio

    (ADVERTORIAL)

  • Powered by SETAR