ORANJESTAD - Conforme e tarea di e Comite di Maneho Monetario (CMM) pa evalua, determina y duna transparencia riba e accionnan di maneho monetario di Banco Central di Aruba (BCA), BCA ta comunica lo siguiente. Durante e reunion di 13 di januari 2023, CMM a dicidi pa mantene e tasa di e reserva obligatorio na 25,5 porciento entrante 1 di februari 2023. Di e manera aki, e banconan comercial mester tene un balansa minimo na BCA cu ta igual na 25,5 porciento di e depositonan riba termino cortico di nan clientenan. E decision pa mantene e reserva obligatorio na 25,5 porciento ta basa riba e caida continuo den likides excesivo na e banconan comercial, aunke na un velocidad mas abou desde juli 2022, CBA lo sigui monitorea e desaroyo den likides excesivo den e siguiente lunanan y lo por dicidi di cambia e tasa di reserva obligatorio atrobe, si ta considera esaki necesario.
E CMM a considera e siguiente informacion y analisis den su deliberacion:
Reservanan internacional y oficial
E reservanan internacional, cu ta consisti di reservanan oficial di BCA y reservanan di divisa na e banconan comercial a subi cu Afl. 111,6 miyon te cu 30 di december 2022, compara cu fin di december 2021 (Grafico 1). E reservanan oficial a expande cu Afl. 46,0 miyon, mientras cu e reservanan na banconan comercial a subi cu Afl. 65,6 miyon. Consecuentemente, te cu 30 di december 2022, e reservanan oficial y internacional a suma Afl. 2.790,9 miyon y Afl. 3.241,2 miyon, respectivamente.
Sostene un nivel adecua di reservanan ta critico pa mantene e tasa di cambio fiho entre e florin Arubano y e dollar Mericano. Teniendo cuenta cu esaki, reservanan internacional a keda ampliamente riba e rekisito di tres luna di pago riba e cuenta coriente di e balansa di pago durante 2022. E pagonan riba e cuenta coriente di e balansa di pago ta consisti, entre otro, di pagonan pa importacion, pagonan di interes na inversionistanan stranhero y transferencianan pa exterior manera placa manda afo door di trahadonan stranhero. Reservanan oficial tambe a keda dentro di e margen aceptabel basa riba e metrico ‘Assessing Reserve Adequacy’ (ARA) di e Fondo Monetario Internacional (FMI) (Tabel 1).
INFLACION
Na november 2022, inflacion, final di luna midi contra e luna di e aña anterior, a baha di 7,0 porciento den e luna anterior te na 6,6 porciento (Grafico 2). E aumento den e Prijs di Consumo (IPC) tabata causa door di e crecemento den prijs di utilidad, cu a afecta e componente di ‘vivienda’ (contribuyendo cu 2,7 punto di porcentahe). Tambe e prijs di gasoline a subi, cu na su turno ta influencia e componente di ‘transporte’ (contribuyendo cu 1,7 punto di porcentahe), mientras cu prijsnan den e componente ‘cuminda y bebida no alcoholico’ tambe a aumenta (contribuyendo cu 1,4 punto di porcentahe).
E inflacion midi riba promedio di 12 luna a subi te na 5,3 porciento, compara cu 5,1 porciento na october 2022. E presion inflacionario tawata debi na e nivel eleva di prijs di petroleo riba mercadonan internacional y e aumento den prijs di awa y coriente desde augustus 2022. Ademas, Aruba a importa un gran parti di e aumentonan den prijs for di su partnernan di exportacion, particularmente Estados Unidos y Europa.
Mientrastanto, na november 2022, inflacion basico (excluyendo cuminda y energia) a alcansa 2,2 porciento si midi e final di respectivo luna contra e mes un luna di e aña anterior. Basa riba un promedio di e ultimo 12 lunanan, inflacion basico tambe a yega na 2,2 porciento.
LIKIDES EXCESIVO NA BANCONAN COMERCIAL
E total di likides excesivo na e banconan comercial a baha di Afl. 1.320,5 miyon na december 2021 te na Afl. 796,9 miyon na november 2022 (Grafico 3). E caida den likides excesivo ta debi principalmente na e subidanan consecutivo den e tasa di reserva obligatorio durante e periodo di januari 2022 te cu juli 2022. Ademas, data preliminario pa december 2022 ta indica un caida adicional den likides excesivo. Na fin di december 2022, likides excesivo ta estima di a cai te na Afl. 787,8 miyon. Sinembargo, likides excesivo a permanece riba e nivel di prome cu e pandemia na februari 2020 (+Afl. 989,7 miyon) y riba e nivel cu e banconan comercial posibelmente ta desea di tene pa motibonan di cautela. Data preliminario ta mustra cu likides excesivo, kitando prestamonan cu no a wordo distribui y otro compromisonan a yega te na Afl. 309.4 miyon na december 2022.
ORANJESTAD - E yegada di e vuelo inaugural di British Airways ta representa un era nobo pa Aruba su turismo, ya cu nos lo ta conectando directamente cu un di nos mercadonan di mas importante na Europa. Aruba ta presente den e mercado di Reino Uni desde 1997, y ta consistentemente e di dos mercado mas grandi pa Aruba den Europa.
ORANJESTAD – Departamento di Impuesto ta recorda cu e fecha final pa entrega e lista colectivo di salario (verzamelloonstaat of VZL) y e lista colectivo di pago na tercera persona (verzamelstaat opgaaf derden of VOD) di aña 2022 ta 31 di maart 2023.
ORANJESTAD - Na 2022 Soul Beach Festival tabatin impacto economico di 12.4 miyon dollar. Asina representantenan di Aruba Tourism Authority (ATA) a informa durante e conferencia di prensa unda cu a presenta detayes di e di 21 edicion di e festival. Manera ya a comparti den pasado, A.T.A. ta midi e impacto economico cu un evento manera esaki ta trece pa Aruba pa di e forma ey calcula con rendabel e inversion ta. Na 2022, segun ATA, Soul Beach tawata tin un impacto economico directo pa Aruba di 12.4 miyon, atrayendo 6,339 bishitante internacional cu a cumpra tickets pa e concierto. 74% di e bishitantenan aki a bin specificamente pa e concierto. E gasto averahe pa persona, pa dia tawata $427 y a conta cu un estadia averahe di 6.15 anochi.
WASHINGTON – Standard & Poors Ratings (S&P) a re-afirma e cualificacion (credit rating) di pais Aruba na BBB y e panorama stabiel. Esaki ta resultado di un evaluacion teni door di S&P Ratings den luna di januari na unda a papia cu varios actornan den Gobierno y sector priva.
ORANJESTAD - E dia Mundial di Awa 2023 ta enfoca riba aceleracion di cambio pa resolve e crisis di awa y sanidad na nivel global sin laga ningun hende atras. Na 2015, mundialmente a compromete na e 17 metanan mundial pa desaroyo sostenibel cu nan ta yama na Ingles “SDGs, Sustainable Development Goals,” cu ta parti di e Agenda 2030 di Nacionnan Uni. E meta SDG 6 ta implica cu tur hende lo tin siguransa di acceso na awa cu lo ta maneha na un manera sostenibel y tambe acceso na sanidad pa aña 2030. E realidad di e ponencia di meta SDG 6 ta cu tin un deficiencia den e ciclo di awa, cual ta complica y ta tranca e proceso di e avansenan pa mayoria di e retonan (global), manera salubridad, hamber na mundo, igualdad di genero den mercado laboral, educacion apropia pa industria, calamidad y paz.