Cangreu Blauw ta di balor ecologico, mester respeta existencia di e bestianan!

Posted on 07/11/2019 4:23 pm AST | Updated on 07/11/2019 4:23 pm AST

ORANJESTAD - E nomber scientifico pa Cangreunan Blauw ta Cardisoma Guanhumi e ta un cangreu terestre, mayoria biaha color blauw p’esey e nomber aki na Papiamento. Nan por wordo aprecia den areanan cerca di costanan mas tanto unda tin hopi matanan di mangel y cu e suelo ta humedo. Directie Natuur en Milieu (DNM) kier trece dilanti con e cangreu blauw ta? Unda e ta biba? Kico nan ta come? Dicon e ta di balor ecologico? E peligronan cu cangreunan aki ta encontra y pakico mester respeta nan excistencia.  

E cangreu blauw tin un casca hancho, rondo cu e parti ariba di su casca cu bulto halto. Su wowonan ta pijlo ariba di color preto. Su tenglanan, pianan parti dilanti, ora e jega adulto ta desigual, uno seemper ta mas largo y desaroya cu e otro. Mayoria biaha e tenglanan ta dos biaha mas grandi cu su casca. E pianan parti patras ta 4 cada banda y nunca ta mesun largo. Nan colornan por diferencia ora nan ta jubenil nan ta color maron, y den otro fase ta bira color biña of oranje, y esunan hembra den temporada di pone webo ta bira geel of te hasta blanco.  E hembranan ta carga e webonan bou di su curpa pa ongeveer 2 siman prome cu e cana bai pa lama pa laba nan cabutiti, na unda e ta laga e webonan bai. 

E temporada di pone webo entre lunanan juli y december ora di luna yen durante 2 anochi. P’esey tambe a laga pone borchi di aviso cu e cangreuwnan ta crusa, pa vehiculonan eherce cautela.

E cangreunan ta biba den cercania di lama, den ecosystema di e matanan di mangel na unda e tera ta humedo. Nan ta coba buraconan den suelo di lodo cual ta bira nan cas. E cangreunan ta come matanan cu a decomoposita den lodo of cu a bira moli, insectonan lastrero, scorpion di mondi, resto di parhanan y otro bestianan morto.

E cangreu ta di balor ecologico halto pa e matanan di mangel y nos costanan. E conservacion di e cangreunan blauw ta crucial pa e preservacion di mangelnan. Areanan protehi pa ley manera Spaans Lagoen na unda cangreunan ta habita si tin un nivel di proteccion pa ley y ta prohibi pa coi esakinan den e areanan aki.

Cangreunan blauw ta na peliger na diferente momento di nan desaroyo. Un di e menasanan mas grandi ta hende. Den otro cultura nan ta use pa consumo y tambe pa comercio local, esaki ta peligroso pa salubridad mirando cu no tin control di hygiena pa malesanan cu e especie por carga pesey mes hende NO mester coi e cangreunan pa consumo. Esaki tampoco ta un practica sostenibel cu ta garantisa nan excistencia.

Mester menciona cu dor di desaroyo y trahamento di caminda sin tene cuenta cu crusamento di cangreunan, por limita nan di yega lama. Durante temporada di migra pa pone webo, e automobilistanan ta trapa e cangreunan na cantidad halto matando e hembranan cu ta carga cu webo pa bai pone y no ta logra hasi esaki. E pikimento di palonan (driftwood) na lama tambe ta stroba crecemento di e cantidad di cangreunan jubenil cu ta sconde bou esakinan.

DNM ta spera cu publico compronde cu nos mester ta mas responsabel di nos actonan ora ta jega na nos naturalesa y respeta excistencia di bestianan.

 

  • Zulo
  • Powered by SETAR