Opinion: E necesidad di supervishon financiero externo

Opinion: E necesidad di supervishon financiero externo

Posted on 06/25/2019 4:30 pm AST | Updated on 06/25/2019 4:31 pm AST

Pa Armand Hessels 

Pa di tantisimo biaha tin conflicto atrobe entre Aruba y e partner di Reino mas grandi tocante ‘metemento di Hulanda den asunto autonomo di Aruba’. Politico Rubiano ta haci todo por todo pa cueste lo que cueste evita esaki. Nan kier sigui stipula nan ‘mesun maneho’ y ehecuta esey sin tene cuenta cu norma financiero normal. Nan ta cualifica esakinan como regla financiero estricto y inhumano cu ta impone pa medio di ‘supervishon financiero externo’. Mientrastanto, e actitud aki a hiba na un debe y interes cu practicamente no por paga mas y cu ta stroba funcshonamento di mayoria di departamento di gobierno seriamente. 

Ciudadano ta victima

Lamentablemente e conflictonan aki semper ta tuma luga entre politico di Aruba y di Hulanda. Den tur aspecto, e ciudadano mes ta hunga un papel di victima y den sentido literal ta paga e cuentanan di e malmaneho y mal administrashon cu pa decada a caracterisa gobernashon di nos pais.

Esun cu ta paga...

E 25 pa 30 añanan benidero, e economisashonnan intensivo y e impuestonan halto, den e scenario mas positivo, simplemente lo yuda na baha nos debe nashonal apenas na mitar locual ainda ta mucho halto. Pues ta logico pa ciudadano no sigui confia ciegamente esnan cu a ocashona e situashon aki. Asina e ciudadanonan mes, y no ‘e-elite-politico-a-base-di-su-argumento-di-autonomia’ mester determina si nan lo aprecia supervishon financiero externo. Al fin y al cabo ainda e dicho ta conta, esta: ‘esun cu paga, ta dicidi’. Ta bin acerca cu nos no por perde for di bista cu Reino, di cual nos ta forma parti for di nos mesun boluntad, tin e obligashon a base di Statuut, pa interveni na momento cu ta trata di un situashon financiero hopi serio, manera ta e caso awor, cu sin duda algun ta consecuencia di decada di mal gobernashon. 

Complice

Desde Status Aparte, nos ‘representantenan’ oficial den Parlamento no a haci nada pa cambia e situashon aki. Al contrario, cada bes atrobe nan a permiti di wordu maluza, pa, asta despues di a keda neglisha repetidamente pa gobierno, legitimiza acto ilegal di parti di e mesun gobernantenan. Como tal, Parlamento tawata un complice di gobierno y como e organo di supervishon mas halto, asta e prome responsabel pa e mal gobernashon.

Conflicto di interes

Esaki no ta di sorprende, tumando na cuenta e caracter monistico di nos sistema di derecho democratico riba un escala chikito. Den esaki parlamentario y gobernante ta sali for di mesun partido y e ‘maneho di gobierno’ mas bien ta un asunto di partido. Como tal, por lo general, Parlamento simplemente a hunga un papel servicial pa cu gobierno/partido. Di e manera aki no solamente tawata trata di conflicto di interes cu e consecuencia cu nunca Parlamento por a funcshona como un supervisor creible, pero tambe di engaño. Pasobra no por a considera Parlamento como ‘representante di pueblo’. Den practica, Parlamentario tawata sirbi primeramente nan partido y despues numa: ‘pueblo’. 

Propio interes

Lo anterior ta nifica cu tanten ta keda mantene e sistema di partido como tal, ciudadano mes mester defende nan interes personal. Esey ta encera entre otro cu finansas di gobierno mester ta na ordu di manera cu por paga salario di empleado di gobierno capas y dedica sin problema; cu e penshunnan ta keda mantene nan balor; cu tin un repartishon husto di e medionan di comunidad; cu ciudadania ta biba den harmonia cu otro, ademas cu naturalesa y medio ambiente, mientras cu comunidad ta desaroya di un manera sostenibel.

 

Interes di partido

A cambio, interes di partido ta enfoca riba asunto hopi distinto. Den curso di hopi aña esaki a conduci na desbordamento di finansas publico di tal forma cu siguridad di salario y penshun a bin na peliger; cu repartishon di e medionan di comunidad mas bien a tuma luga a base di privilegio y conecshon di partido; cu tawatin polarisashon riba escala grandi den comunidad mientras cu naturalesa y medio ambiento a perde tereno pa motibo di ‘desaroyo economico. Ademas, tin duda serio tocante futuro di nos ‘rikezanan nashonal’.

 

Escogencia

E pregunta ta awor...pa kico/ken nos ta scohe como ciudadano? Nos ta para firme tras di nos gobernante- y ‘representantenan’ cu pa decada a tira e interes di pueblo un banda, a hiba un maneho desastrozo y cu awor ta bringa ferozmente contra intento nobo di ‘metemento’ a base di e obligashonnan den Statuut cu nos partner mas grandi den Reino mester obedece? Of nos ta para pa ‘limitashon di autonomia di nos politiconan (!) pa asina reduci e sangramento financiero di nos mes y di nos pais?

 

Nos mes por?

E lema ‘Nos mes por’ cu a uza frecuentemente sin base pa evita ‘metemento’ di Hulanda, tambe a keda prueba di no ta funcshona. No tanto pasobra en berdad posiblemente no lo tin e capasidad necesario, pero mas bien pasobra interes personal y di partido semper a preveni cu conocemento y experticio a haya e espacio pa funcshona debidamente. Ademas ta birando mas cla cu corupshon a hunga un papel importante den e deseo pa evita supervishon financiero externo cueste lo que cueste.

 

Propio culpa

Tanten cu (suficiente) mehorashon concreto no a tuma luga ainda den funcshonamento di nos sistema democratico y di ‘chequeo y balance’, y cu pues no tin ningun garantia cu gobierno y Parlamento e biaha aki sí lo funcshona miho, supervishon financiero externo lo ta un conditio sine cua non na interes di ciudadano Rubiano. Esaki ta e prijs cu ‘politica’ tin cu paga awor pa e maneho cu nan a hiba den e ultimo decadanan.

 

 

 

 

  • Powered by SETAR