Sinterklaas, Zwarte Piet, Racismo y Aruba

Sinterklaas, Zwarte Piet, Racismo y Aruba

Posted on 11/29/2016 8:57 am AST | Updated on 11/30/2016 1:54 am AST

Ken ta San Nicolas?

Segun loke revelacion di algun studioso cu a investiga su berdadero existencia ta mustra, San Nicolas tabata un obispo di Iglesia Catolico, kende a nace na final di siglo 3 despues di Cristo (no tin fecha fiho di su nacemento) na Patara, Lycia den e actual provincia di Antalya, cu ta keda na costa zuid di Turkia. Masha jong nan a haci'e Obispo di Myra (awor Demre, tambe na Turkia) pa su generosidad y su amor pa mucha. Ela muri dia 6 di december di aña 343 na Myra, caminda nan a der’e den e catedral. E fecha di su morto (dia 6 di december) a bira e dia di su celebracion tur caminda unda nan tabata y ta vener’e y conmemor’e. Na aña 1087 nabegantenan di Bari na Italia a logra bay cu parti di su restonan for di Myra pa Bari, y durante e prome crusada (1095-1099) nabegantenan di Venecia a logra hiba e otro parti di su restonan Venecia. Loke ta interesante di e figura di San Nicolas ta cu den curso di historia diferente sorto di religion Cristian a y ta vener’e y conmemor’e y cu masha hopi misa rond mundo ta hiba su nomber. Sinembargo, aki na Aruba no tin Misa San Nicolas. Manera sa pasa cu hopi santo di Iglesia Catolico, tambe den e caso di San Nicolas tin masha hopi storia legendario (leyenda) tocante su persona, cu no tin prueba historico. Un di e leyendanan ey ta tambe e base di e figura di Sinterklaas, manera e Hulandesnan a adapta e nomber di Sint Nicolaas. No tin prueba historico cu San Nicolas mes tabata haci milager ni tampoco cu durante su bida e tabata haci su bondadnan yuda pa cualke ayudante of cria. Loke historiadonan ta presenta ta cu posiblemente e tabatin (como obispo) ayudante y cu den nan por tabatin ayudante Moro (esta di Noord di Africa), kendenan por tabata di color mas scur cu e persona cu nan tabata traha p’e, manera den e caso di San Nicolas (mira pa mas informacion www.stnicholascenter.org).

E fenomeno di Zwarte Piet

Na aña 1850 un meneer di scol di Amsterdam yama Jan Schenkman ta publica un buki cu e titulo “Sint Nikolaas en Zijn Knecht”, den cual e autor ta introduci un ayudante di San Nicolas, cu ta preto. Den Wikipedia nos por lesa lo siguiente: “(Ta pa) prome biaha cu ta introduci e personahe di e cria (knecht) den un version imprimi di e storia di San Nicolas. Ta presenta e cria como un ‘page’, cu ta aparece como un persona color scur bisti cu paña asocia cu e Moronan (di Spaña). E buki tambe ta establece un otro mito cu lo bira comun y coriente, esta e ‘intocht’, e ceremonia di yegada di San Nicolas cu su cria (cu na e momento ey ainda no tabatin nomber) den un bapor. Schenkman ta laga e dos personahenan yega den bapor for di Spaña, sin haci ningun sorto di referencia na e origen historico di San Nicolas na Myra (Lycia), manera menciona mas ariba. Den e version di 1850 Schenkman ta presenta e cria den simpel paña blanco cu bishi cora. For di e di dos version na 1858, ta presenta e cria (page) den un disfraz mucho mas colorido cu referencia na e moda Spaño di antes, hopi parecido na esun cu nan ta uza actualmente. E buki a sigui aparece te na 1950 y e tabatin masha hopi influencia riba e celebracion di awendia (…) Na aña 1859 e corant Hulandes “De Tijd’ ta notifica cu “San Nicolas awendia frecuentemente ta compaña pa un Negro cu, bou di e nomber Pieter mijn knecht, no ta menos popular cu e Santo Obispo mes.” Den e buki publica na 1891 Het Feest van Sinterklaas e cria tin e nomber Pieter. Te 1920 diferente buki ta dun’e diferente nomber y den su aparicionnan tanto e nomber como su apariencia ta varia considerablemente.” Segun otro fuente e nomber “Zwarte Piet” ta aparece pa prome biaha relaciona cu Sinterklaas den un buki di prenchi di aña 1868, pero ta bira berdaderamente popular den Siglo 20 (www.jefdejager.nl/sint.php).

Racismo

Den termino simpel por bisa cu racismo ta un ideologia cu ta fiha cu (hende di) un rasa ta superior na (hende di) otro rasa (discriminacion a base di rasa). Mas aleu, en bista cu hopi biaha cierto etnia (grupo di hende cu rasgonan cultural comun) por ta di cierto rasa, discriminacion contra un etnia tambe por ta racismo (pensa riba e Hudiunan den e Di dos Guera Mundial). Un di e procesonan mas tristo y inhumano den historia di humanidad (pa mi hasta pio cu e Holocausto Hudiu) tabata e hecho cu persona y instancia Europeo a transporta miyones di hende (ranca for di nan tera na Africa) como catibo pa continente Americano. E proceso aki a duna origen na e pensamento cu cualke persona Europeo (di rasa blanco) ta superior na tur persona Africano (di rasa preto) of nan descendientenan. Hulanda tabata un di e paisnan Europeo cu a tolera te na aña 1863 cu por a ranca hende preto for di nan tera mama hiba otro banda di oceaan (sclavitud). Si nos mira e momento cu Jan Schenkman ta publica su buki tocante Sinterklaas introduciendo e personahe di Zwarte Piet como su cria (knecht) (1850), nos por deduci cu e ta haci esey a base di e pensamento cu mi a caba di trece padilanti, esta si Sinterklaas (e homber blanco) mester di un ayudante, e mester ta un cria, anto e cria mester ta preto. Kiermen cu e base historico-cultural di e fenomeno di Zwarte Piet ta un base racista, cu a keda existi te e dia di awe: e shon blanco (Sinterklaas) su cria (knecht) no por ta otro sino un hende preto (Zwarte Piet). Cu na Hulanda (y aki na Aruba tambe!) mayoria di e pueblo ta keda para ariba cu celebracion di Sinterklaas cu Zwarte Piet no tin nada di racismo den dje y cu ta un fiesta di mucha, cu ta un tradicion tipicamente Hulandes, ta enfatisa dos cos: (1) e hecho cu nan no ta consciente cu Hulanda ta un pais cu a practica sclavitud y trafico di catibo Africano sin nunca admiti ni mustra repentimento pa e tolerancia pa y e aceptacion y promocion di sclavitud y (2) e hecho cu nan no ta consciente cu e introduccion ey di Zwarte Piet door di Schenkman ta basa riba un pensamento racista (espiritu di e tempo). Esaki ta haci cu, den termino general, e pueblo Hulandes, (in)conscientemente, ta keda promove racismo cu e fiesta di Sinterklaas na e manera cu nan ta celebrand’e for di 1850 y cu nan ke sigui celebr’e.

Zwarte Piet y Aruba

Te ainda mi no conoce fuente historico cu ta manifesta ki tempo a cuminsa celebra e fiesta di Sinterklaas na Aruba. Mi por magina mi si cu esey lo tabata tempo cu a cuminsa cu enseñansa Hulandes door di e frerenan y e soeurnan, pero por ta prome tambe. Mi ta corda cu tempo nos tabata na Colegio Arubano na aña ’60 n’ey un di e docentenan Hulandes a hunga pa Sinterklaas y ami cu defunto Andrecito Bikker a hunga pa Zwarte Piet. Aki por mira con inconscientemente y inocentemente bo ta tuma e fenomeno aki como algo natural, normal. Pero e problema ta sinta den e efecto psicologico, cu ta net loke mayoria di hende no ta tene cuenta cu ne. Ta sali for di e punto di bista cu hunga y participa na e wega di Sinterklaas y Zwarte Piet no tin nada di racismo den dje, pero mientrastanto inconscientemente nos cu ta preto ta cria un compleho di inferioridad y e blanco un compleho di superioridad cu ta keda traha pa semper riba bo. Bo ta tum’e como algo natural: E blanco ta e shon (superior) y e preto ta e cria (inferior). Un tipico ehempel di stereotipacion. E efecto ta bira asina inconsciente cu como hende preto bo ta purba imita e hende blanco sin sa mes. Numa mira cuanto di nos ke tin cabey las, colo mas cla y hasta ta bisa: “Mi ta preto (of color scur) si, pero…” Kiermen cu bo ta sali for di e punto di bista cu como hende preto ta manera cu no ta natural cu bo por tin mes potencial cu hende blanco. Awo, ta conoci cu na Aruba tin discriminacion y racismo. Otro hende lo bisa cu esey tin tur caminda. Y ta berdad. Pero cu e fenomeno di San Nicolas y Zwarte Piet nos ta fortifica e racismo ey, a pesar cu esaki ta sosode inconscientemente y ta keda scondi bou di cuero of den celebro. P’esey mi ta kere cu lo ta bon pa trece un discusion den nos pueblo tocante si no tin hende cu ta sinti cu celebracion di San Nicolas cu Zwarte Piet manera cu ta hacie na Aruba ta ofensivo pa e rasa preto, un rasa representa pa un parti grandi di e pueblo aki. En todo caso ami ta sinti'e asina, a pesar cu tin hopi representante di e rasa ey cu ta presta nan mes pa hunga Zwarte Piet, haciendo asina un ridiculez mayor di nan propio rasa, inconscientemente (manera ami mes cu Andrecito a haci)! Cu ta un tradicion ta un hecho, pero tradicion ta un fenomeno cu ta nace, biba y desaroya den un pueblo y mescos cu e pueblo ta bay cambiando den curso di historia, tradicion tambe ta evoluciona, cambia y, lamentablemente, hasta ta disparce. Ehempel di esey nos tin basta aki na Aruba. Anto, pakico nos lo no por discuti pa trece cambio den e fenomeno di Zwarte Piet na Aruba? Al fin y al cabo, tradicion ta un cuestion di custumber. Y custumber t’ey pa adapta y cambia! Of nos mester warda te ora Nacionnan Uni of un hues hala nos atencion riba e fout cu nos ta cometiendo?

Articulo skirbi pa Ramon Todd Dandaré Mag. Ling.

 

  • Powered by SETAR